ABD, İsrail ve Çin üçgeni!

Doğu Akdeniz’de ABD, İsrail ve Çin üçgeninde gerilime sebep olan Hayfa limanının kim tarafından modernize edileceği ve işletileceği konusunda kazanan Pekin yönetimi oldu. İsrail merkezli Jerusalem Post gazetesinin haberine göre, Washington’un tüm tehdit ve baskılarına rağmen, Doğu Akdeniz’in en doğusundaki stratejik Hayfa limanının işletmesi, İsrail tarafından Çin’e verildi. ABD’nin Akdeniz’den sorumlu 6. Filosu’nun kullandığı Hayfa limanı, 2021 yılından itibaren Çin tarafından işletilecek. Hayfa limanı, Çin’in Akdeniz’de kontrol altına aldığı liman ağının son halkası oldu. Pekin, daha önce bölgenin en büyüklerinden Yunanistan’ın Pire limanını da satın aldı. Çin yönetimi Mart ayında İtalya ile de başta stratejik Trieste limanı olmak üzere dört liman için görüşmelere başladı. İstihbarat korkusu ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Pekin’in kontrol edeceği limanın istihbarat amaçlı kullanılmasından endişe ediyordu. Washington konuyla ilgili endişelerini pekçok kez Tel Aviv’e bildirmiş ve Hayfa limanının Çin’e verilmesi halinde 6. Filo’nun bir daha bu limana demirlemeyeceği tehdidinde bulunmuştu. İleri teknoloji transferi İsrail’in ABD’den elde ettiği yüksek teknoloji know how’ını Pekin’e aktarma olasılığı Washington’u tedirgin eden konuların başında geliyor. Amerikan Foreign Policy dergisi Mart ayında Çin’in, ABD teknolojisini elde etmek amacıyla İsrail’i arka kapı olarak kullandığına ilişkin bir dosya yayınlamıştı. Değişen küresel dengelere oynuyor ABD donanmasının önemli uğrak noktalarından Hayfa limanının İsrail tarafından Çin’e verilmesi, Tel Aviv’in küresel dengelerde yaşanan değişime uyum sağlama çabası olarak değerlendirildi. Tel Aviv’in yükselen Çin’in siyasi desteğini sağlamak adına Hayfa limanı projesini kullandığı yorumlanıyor. Bu nedenle ABD’nin tepkisi göze aldığı ve stratejik limanın işletme hakkını Pekin’e verdiği iddia edilmekte. Yunanistan’da da kaybetti ABD yönetimi son dönemde bir başka Doğu Akdeniz ülkesi Yunanistan ile siyasi ve askeri işbirliği seviyesini yükseltse de, Atina’nın, bölgenin en büyük limanı Pire’yi Çin’e satmasına engel olamadı. Limanın yüzde 67’si Çin’in COSCO şirketi tarafından satın alındı ve yapılan yatırımlar ile adeta Pekin’in bölgedeki mührü konumuna yükseldi. NATO müttefiki Pekin’e koştu ABD’ye Akdeniz’de bir başka şok ise NATO üsleri ve komuta merkezini bulunduran İtalya’nın da sahip olduğu limanlar konusunda Çin ile masaya oturması oldu. Çin, İtalya’da dört limana özel ilgi gösteriyor. Pekin özellikle Trieste üzerinden, kıta Avrupa’sının doğu ve güneydoğu içlerine girmeye hazırlanıyor. Stratejik dengeler değişebilir ABD yönetimi son dönemde Türkiye’ye karşı özellikle Doğu Akdeniz havzasında İsrail ve Yunanistan tezlerini savunsa da, Çin’in söz konusu iki ülkeyle işbirliğini artırması, Washington için Türkiye’yi ve limanlarını yeniden tek seçenek haline getirebilir. Hayfa limanının Pekin tarafından kontrol edilmesiyle birlikte ABD 6. Filosu için Türk limanlarını en güvenilir seçenek haline gelme ihtimali azımsanmayacak kadar fazla. Bu durumda Washington bölgede dengesi şaşan politikasını yeniden değerlendirme ve Ankara’nın Akdeniz’deki tezlerine destek verme kararını alabilir. Önceki gün ABD’ye ait uçak gemisi USS Harry S. Truman ile Türk fırkateynleri düzenlediği PASSEX tatbikatının 6. filo’nun sosyal medya hesabından #WeAreNATO etiketiyle paylaşılması dikkat çekti. Tatbikata USS Harry S. Truman (CVN-75) uçak gemisi ve görev grubu katılım sağlarken Türk Donanması’ndan Gabya sınıfı fırkateynler hazır bulundu.