A vitamini eksikliği nedir, neden olur?

A vitamini ne işe yarar? Retinol olarak da isimlendirilen A vitamini, enfeksiyon ve hastalıklar karşısında vücudun kendini etkili bir şekilde savunmasına katkıda bulunur. Kalp, akciğer, böbrek başta olmak üzere organların düzgün çalışmasına yardımcı olur. Cildin ve vücudun bazı bölümlerinin doğal bir şekilde astarlanmasını sağlar. Görme, üreme, kemik büyümesi ve farklılaşması, hücresel iletişim için önemli bir vitamin olma özelliği taşır. Retina reseptörlerindeki ışığı emerek, konjonktival mebranların yanı sıra retinanın da farklılaşmasını sağlar. Bu özelliği sayesinde görme açısından kritik bir öneme sahiptir. Çok fazla A vitamininin alımı, zehirlenme yani hipervitaminoz ile sonuçlanabilir.   A vitamini faydaları   Kanser riskini azaltır Meyve ve sebzeler ile alınan A vitamini, akciğer kanserine yakalanma riskini düşürür. Beta karoten açısından zengin beslenme, ağız ve akciğer kanserine karşı koruyucudur. Yapılan bilimsel çalışmalara göre karotenin, kolon kanserine karşı da koruma sağlar. A vitamininin bazı türlerinin prostat kanserinden korunduğu kanıtlanmıştır.   Tip 2 diyabetin tedavisinde yararlanılır Yapılan bir çalışmaya göre A vitamininin türevi olan retionik asit, diyabetli farelerdeki kan şekerini düşürerek, dengelemiştir. Saç ve cilde iyi gelir Vücut dokularının büyümesini ve gelişmesini sağlar. Sebum üretimine katkıda bulunarak, cilt ve saçın nem seviyesini korur. Sağlıklı saç ve cilt hücrelerinin oluşumunu destekler.   Karanlıkta görmeyi kolaylaştırır Bakarkörlük ve gece körlüğü gibi görme bozukluklarını önler. Serbest radikallerle savaşır A vitaminin bir çeşidi olan karotinoid; güçlü bir antioksidandır. Hücrelerdeki fazlalık elektronlarla yani serbest radikallerle savaşır ve bu radikallerin hücrelere ve DNA’ya zarar vermesini engellerler. Diş ve diş eti sağlığına iyi gelir Yeterli miktarda A vitamininin alımı, sağlıklı bir diş ve diş eti için önemlidir. A vitamininin eksikliğinde kişide diş, diş eti ve diş kemiklerinde deformasyonlar görülmeye başlar. Epitel doku yapımını sağlar Barsak ve deri gibi epitel doku yapımı ve onarımından sorumludur. Yetersizliğinde sindirim sistemi ve böbreklerde sorunlar görülebilir. Ağız, mide, ince bağırsak, idrar yolları dokularının sağlığını gözetir ve epitel dokuları enfeksiyonlara karşı korur. Mukoz mebranları korur Ağız, burun, akciğer ve boğazdaki mukoz mebranları koruma görevini üstlenir. Yeterli A vitamini almak için ne yapmak gerekir?   6 aya kadar günde 400 mikrogram, 7-12 ay arasında günde 500 mikrogram, 1-3 yaş aralığında günde 400 mcg, 4-8 yaş aralığında günde 400 mcg, 9-13 yaş aralığında günde 600 mcg, 14 yaş sonrası erkeklerde günde 900 mcg, 14 yaş sonrası kadınlarda günde 700 mcg, Hamilelikte 770 mcg, Emzirme sürecinde 1.300 mcg A vitamini eksikliği nedir, neden olur? A vitamini açısından dengeli bir diyet ile beslenmeme kişide A vitamininin eksikliğine neden olabilir. Bu durumda kişide gece körlüğü başta olmak üzere pek çok sağlık sorunu görülebilir. Erken doğmuş bebekler, gelişmekte olan ülkelerde yaşayan bebek ve çocuklar, gelişmekte olan ülkelerdeki emziren anneler ve hamileler, kistik fibrozisli hastalar; risk altındadırlar. A vitamini eksikliği belirtileri Cilt kuruması: Egzama başta olmak üzere pek çok cilt sorununun arkasında A vitamininin eksikliği yer alır. Egzama tedavisinde reçete edilen ilaçların çoğunda etkin madde olarak alitretinoin bulunur. Eksiklik iltihaplı cilt problemlerine de neden olabilir. Gözlerde kuruluk: A vitamini takviyelerinin kullanımı ile göz kuruluğu sorunu azalır. Epitel dokularda sertleşme: Epitel dokulardaki kuruma ve pütürlü görünüm, genelde A vitamini eksikliğine işaret eder. Ayrıca epitel doku hasarı sonrasında kişi; göz, burun, sinüs, ağız, akciğer, idrar yolları enfeksiyonlarına daha kolay bir şekilde yakalanır. Akne ve sivilceler: Ciltteki iltihaplarla savaşan A vitamini, akne ve sivilce oluşumunu önler. Yetersizliğinde ciltte akne ve sivilce miktarında artış gözlenebilir. A vitamini eksikliğinin neden olduğu hastalıklar Kısırlık (infertilite) Hem erkek hem de kadınlarda A vitamini üreme için gereklidir. Vitamin eksikliği sonrasında kadınlarda ve erkeklerde kısırlık görülebilir. Kadınlarda tekrarlayan düşüklerin en önemli nedenlerinden biri de A vitamini eksikliğidir. Büyümenin yavaşlaması Yeterli miktarda A vitamini alamayan çocukların boyunda beklenen uzama olmaz. Çocuklarda bodurluk görülebilir. Bodurluk dışında gelişimsel aksaklıklara da rastlanabilir. Enfeksiyon sıklığında artış Boğaz ve göğüs enfeksiyonları başta olmak üzere kişi, enfeksiyonlardan daha kolay bir şekilde etkilenir. Bunun temel nedeni ise bağışıklık sisteminin zayıflamasıdır. İyileşmeyen yaralar A vitaminin görevlerinden biri de ciltte kolajen üretimini desteklemektir. A vitamini yetersizliği durumunda yaraların iyileşme süresi uzar. Diyabet yaralarının iyileşmesinde genelde A vitamini içeren oral ve topikal ilaçlar reçete edilir.   A vitamini eksikliği körlüğe neden olur mu? Ciddi anlamda A vitamini eksikliği bulunan kişilerde gece körlüğü görülebilir. Vitamin eksikliğinin ilerlemesi, kornea ülserlerinde yaralanmalara neden olabilir. Bu durum, görme kaybı yani körlük ile sonuçlanabilir. A vitamini karaciğer yağlanması ilişkisi var mı? A vitamini, karaciğerde depolanan bir vitamindir. Aşırı alınımı karaciğerde yağlanmaya yol açabilir. Aynı zamanda aşırı ve düzenli A vitamin takviyeleri kullanımı da karaciğer yağlanmasını tetikleyebilir. A vitamini testi A vitamini eksikliğinin tespitinde genelde göz muayenesinden yararlanılır. Kan testi ile kandaki A vitamini miktarı ölçülebilir. Aynı zamanda doktor, tıbbi geçmişinizi gözden geçirebilir. Size gece körlüğünün teşhisine yönelik sorular sorabilir. A vitamini eksikliği tedavisi   A vitamini ilaçları A vitamini ilaçları, tablet ve kapsül formunda olabileceği gibi topikal kullanıma uygun kremler şeklinde de olabilir. Özellikle sivilce ve akne kremlerinde A vitamini türevlerine rastlamak mümkündür. Carovit ve Avicap; A vitamin eksikliği tedavisinde en sık reçete edilen oral yolla alınan ilaçlardır.   A vitamini yüksekliği nedir? Preformed (önceden hazırlanmış A vitamini); diyet ya da takviye ile aşırı bir miktarda tüketildiğinde kişide A vitamini yüksekliği görülebilir. Tolere edilebilir üst alım seviyesi, yaşa göre değişiklik gösterir. Üst alım seviyesinin aşılması, toksik etki gösterir.   A vitamini yüksekliğinin zararları Ciltte sararma, kaşıntı ve çatlama Ciltte güneş ışığına karşı aşırı hassasiyet Vizyon değişiklikleri, Sinirlilik Küçük çocuklarda çift görme Saç dökülmesi ve saçlarda yağlanma Tırnaklarda kırılganlık Kemik ağrısı, şişlik ve güçsüz kemikler Mide bulantısı, baş dönmesi, kusma, baş ağrısı Kilo alma ya da iştahta azalma Yorgunluk, uyuşukluk Diş ve dişeti hastalıkları Karaciğer yağlanması   A vitamini içeren besinler ve yiyecekler A vitamini açısından zengin gıdaları aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz: Retinol içeren besinler A1 olarak isimlendirilen retinol, sadece karaciğer, peynir, yağlı balık, süt ve tereyağı gibi hayvansal gıdalarda bulunur. Sığır karaciğeri, karaciğer sosis, kuzu karaciğeri, somon ve uskumru, tereyağı, keçi peyniri, havyar, alabalık, haşlanmış yumurta; en iyi retinol kaynaklarıdır.   Provitamin A içeren sebzeler ve besinler Bitkilerdeki karotenoidler, vücudumuz tarafından A vitaminine çevrilir. Beta karoten ve alfa karotenden oluşan provitamin A; A2 ve A3 vitaminlerine dönüştürülür. Tatlı patates, brokoli, havuç, şalgam, ıspanak, biber, koyu yeşil yapraklı diğer sebzeler; A vitamini içeren diğer sebzelerdir. Provitamin A içeren meyveler Mango, greyfurt, karpuz, kayısı, mandalina, nektarin, A vitamini açısından zengin olan bazı meyvelerdir. Doğal A vitamini kaynakları Özellikle turuncu renkli sebze ve meyveler; karotenoid ve beta-karoten bakımından zengindirler. A vitamini içeren doğal kaynaklara kabak ve havuç başta olmak üzere turuncu renkli sebzeleri ve kavun gibi turuncu renkli meyveleri örnek olarak gösterebiliriz.