Bebeklerde görülen belirtiler 

Hidrosefalinin küçük bebeklerde görülebilen yaygın belirti ve bulguları şunları içerir:

Başın boyutunda hızlı bir artış ( Baş Büyümesi )
Başın normalden büyük olması
Bıngıldaklarda şişkinlik veya gerginlik
Kusma
Uyuklama
Sinirlilik
Zayıf beslenme
Epileptik nöbetler
Gözlerin aşağıda sabitlenmesi. ( Bu görüntüye batan güneş manzarası adı verilir.)
Kas tonusu ve kuvvetinde azalma
Dokunmaya zayıf tepki
Büyümede yavaşlama

Daha büyük bebek ve Çcuklarda görülen belirtiler 

Küçük çocuklarda gözlenebilen belirtiler şunları içerebilir:

Baş ağrısı
Bulanık veya çift görme
Aşağıya doğru sabitlenmiş gözler (Batan güneş manzarası)
Kafanın anormal genişlemesi
Uyku hali veya uyuşukluk
Mide bulantısı ya da kusma
Dengesizlik
Zayıf Koordinasyon
İştahsızlık
Epileptik nöbetler
İdrarını tutamamak
Sinirlilik
Kişilikte değişim
Okul performansında düşüş
Yürüme veya konuşma gibi önceden edinilmiş becerilerle ilgili sorunlar
 

Ne zaman doktora başvurmalı? 
Her yaş grubunda hidrosefali düşündüren belirti veya bulgu gözlemlendiğinde derhal tıbbi yardım istenmelidir. Altta yatan çeşitli rahatsızlıklar hidrosefali ile ilişkili sorunlara neden olabileceğinden, zamanında tanı ve uygun bakım alınması önemlidir. Bebek ve küçük çocuklarda uyarı işareti olabilecek belirtiler şunlardır:

Yüksek perdeli ağlama
Emme veya beslenme ile ilgili sorunlar
Açıklanamayan, tekrarlayan kusmalar
Başını hareket ettirmek veya yatmak istememe
Solunum güçlüğü
Epilepsi nöbetleri

Hidrosefali tanısı nasıl konulur? 
Hamilelik sırasında yapılan rutin prenatal ultrason taraması ile gelişmekte olan fetüste hidrosefali tespit edebilir. Doğumdan sonra bebeğin baş çevresi düzenli olarak ölçülür. Kafa büyüklüğündeki herhangi bir anormallik daha ileri testler için yol gösterici bir rol oynar. Bu durumda öncelikle beyin ultrasonu yapılır. Ultrason taraması herhangi bir anormallik gösteriyorsa, daha ayrıntılı bilgiler veren MRG (manyetik rezonans görüntüleme) veya BT (bilgisayarlı tomografi) taraması yapılır. Daha büyük çocuklar veya yetişkinlerde hidrosefali belirtileri varsa:

Hastanın tıbbi geçmişi incelenir.
Fiziksel ve nörolojik muayene yapılır.
BT veya MR gibi bir görüntüleme yöntemi istenir.
Hidrosefali tedavisi nasıl yapılır? 
Hidrosefali tedavi edilmediğinde ölümcül olabilir. Tedavide amaç daha fazla beyin hasarı oluşumunu engellemektir. Ne yazık ki daha önce meydana gelen beyin hasarlarını tersine çevirmek mümkün değildir. Tedavi ise BOS'un normal akışını geri kazanmak için yapılır. Bunun için aşağıdaki cerrahi seçeneklerden biri tercih edilebilir.

Şant takılması 
Hidrosefali tedavisi için en sık tercih edilen yöntemdir. Şant uzun bir tüpten yapılmış bir kapakçık içeren bir sıvı tahliye sistemidir. Kapakçık beyin omurilik sıvısının normal hız ve doğru yönde akmasına yardımcı olur. Cerrahi bir işlemle şantın bir ucu beyne diğer ucu ise göğüs veya karın boşluğuna yerleştirilir. Böylece fazla sıvı beyinden uzaklaştırılarak tüpün diğer ucundan dışarı akar ve aktığı bölgeden daha kolay bir şekilde emilebilir. Şant sıklıkla ömür boyu takılı kalır ve fonksiyonunda herhangi bir sorun olup olmadığı düzenli olarak izlenir.

Ventrikülostomi 
Ventrikülostomi adı verilen prosedür şant tedavisine alternatif olarak tercih edilebilir.

Genellikle ventriküller arasındaki sıvı akışında tanıklık varsa bu yöntem kullanılır. Bu cerrahi işlem, beyinde bulunan ve ventrikül adı verilen boşlukların dibine veya iki ventrikül arasına bir delik açılması şekilde yapılır. Bu delik BOS'un beyinden uzaklaştırılmasını sağlar.

Şantlar bazı hastalar için uygun olmayabilir. Hastanın şant takılması için uygunluğunu kontrol etmek aşağıdaki yöntemler uygulanır:

Lomber ponksiyon. Beyin omurilik sıvısının bir kısmı belden omurgaya yerleştirilen bir kanül vasıtasıyla omurganın tabanından çıkarılır. Bu işlem hastanın yürüme veya zihinsel becerilerinde düzelme sağlarsa şant takmak muhtemelen tedaviye yardımcı olacaktır.
Lomber infüzyon testi. Belden omurga içine sıvı enjekte edilirken beyin omurilik sıvısı basıncı ölçümleri alınır. BOS basıncının belirli bir sınırın üzerinde çıkması hastaların şant tedavisinden fayda göreceği anlamına gelir.

Hidrosefali komplikasyonları nelerdir? 
Hidrosefaliye bağlı komplikasyonlar hastalığın şiddeti, ne zaman geliştiği ve nasıl ilerlediği gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. Bebek doğduğunda ciddi bir hidrosefali varsa beyin hasarı ve fiziksel sakatlık riski daha olasıdır. Vakalar çok şiddetli değilse ve tedavi uygun ve hızlıysa görünüm daha iyidir. Doğuştan hidrosefali hastası olan bebekler, uzun vadeli komplikasyonlara yol açabilecek kalıcı beyin hasarı yaşayabilir. Bu çocuklarda ilerleyen yaşlarda şunlar görülebilir;

Otizm
Öğrenme güçlüğü
Fiziksel koordinasyon problemleri
Hafıza ile ilgili sorunlar
Konuşma problemleri
Görme problemleri

Prof. Dr. Sedat Kadiroğulları